ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی غلظت نیترات منابع آب شرب بر اساس منطق فازی - ارائه‌ استاندارد فازی کیفیت آب شرب -
کد مقاله : 1177-IWWA
نویسندگان
واحد کیانی *1، فرشاد علیجانی2، مهدیس رش‌بر3، حمیدرضا ناصری4
1کارشناس شرکت آبفا شهرستان نهاوند
2استادیار گروه زمین شناسی معدنی و آب دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
3دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب زمین شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران
4استاد گروه زمین شناسی معدنی و آب دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
چکیده مقاله
آلودگی آب‌های زیرزمینی تأثیر قابل توجهی بر سلامت انسان و اکوسیستم دارد. یکی از ویژگی‌های مهم در شناسایی کیفیت آب، غلظت نیترات است که جزء آلاینده‌های شیمیایی منابع آب محسوب می‌شود. در این مقاله در محدوده مطالعاتی آبخوان نهاوند 30 نمونه آب زیرزمینی از چاه‌های آب شرب (آبخوان کارستی و آبرفتی) منطقه، در شش دوره زمانی از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ تهیه شده و نیترات در این نمونه‌ها مورد سنجش قرار گرفت. داده‌های کیفیت آب بر اساس منطق فازی طبقه‌بندی شدند و ثبت تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی منطقه با استفاده از نرم‌افزارArcGIS انجام شد و با نقشه‌های کاربری اراضی مورد مقایسه قرار گرفتند. بر اساس نقشه‌های فازی-کریجینگ، نقشه کاربری اراضی و همچنین نمودارهای خوارزمیک تعیین منشأ آلودگی نیترات، می‌توان بیان نمود که منشأ اصلی آلودگی نیترات در محدوده آبخوان نهاوند فعالیت‌های کشاورزی است. طبق نقشه‌های ارائه شده، تجمع سطح بالای نیترات در همه دوره‌های مورد بررسی تقریباً در بخش‌های میانی، غرب و شمال غرب آبخوان مشاهده می‌شود که طبق نقشه کاربری اراضی این مناطق مطابق با فعالیت‌های کشاورزی دیمی و آبی هستند. در این محدوده، بین نوع سازند محل حفر چاه (کارستی یا آبرفتی بودن) با روند آلودگی نیترات رابطه آماری معنی‌داری وجود ندارد؛ ولی نتایج نشان می‌دهد که با افزایش عمق چاه، میزان نیترات موجود در آب کاهش می‌یابد. در پایان پیشنهاد می شود از منطق فازی به منظور ارائه‌ استاندارد کیفیت آب شرب برای سایر عناصر و ترکیبات آب شرب هم به منظور درک بهتر ساختار آبخوان و تصمیم‌گیری صحیح استفاده گردد.
کلیدواژه ها
آلودگی نیترات، آبخوان نهاوند، استاندارد کیفیت، منابع آب شرب، منطق فازی.
وضعیت: پذیرفته شده